Khử trùng hóa học thường được sử dụng cho các vật liệu nhạy cảm với nhiệt độ cao như tiệt trùng bằng nồi hấp hoặc tủ sấy nhiệt khô. Thông thường, các chất khử trùng hóa học hoạt động bằng cách sử dụng nhiệt độ thấp, khí phản ứng cao tiếp xúc trực tiếp với vật phẩm. Hay như chất tẩy cũng được sử dụng trong khử trùng.
Khử trùng hóa học là gì?
Khử trùng hóa học là quá trình loại bỏ vi sinh vật bằng cách sử dụng các chất diệt khuẩn hóa học. Ngay cả khi các phương pháp khử trùng vật lý phù hợp hơn về tính hiệu quả. Nhưng không phải lúc nào cũng thích hợp để sử dụng cho các vật liệu nhạy cảm với nhiệt như nhựa, sợi quang và mẫu vật sinh học.
Trong điều kiện như vậy, hóa chất ở trạng thái lỏng hoặc khí có thể được sử dụng để tiệt trùng. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đảm bảo các vật liệu trải qua khử trùng tương thích với hóa chất sử dụng.
Bên cạnh đó, việc quan trọng là phải áp dụng các quy tắc an toàn tại nơi làm việc khi sử dụng các tác nhân hóa học. Phương pháp khử trùng hóa học có thể được phân loại thành khử dạng lỏng và dạng khí.
Khử trùng hóa học dạng khí
Khử trùng hóa học bằng khí bao gồm quá trình tiếp xúc của công cụ dụng cụ hoặc thiết bị với các loại khí hóa học khác nhau trong buồng kín có điều áp.
Khử trùng bằng khí hóa học là 1 kỹ thuật hiệu quả vì khí có thể đi qua 1 lỗ nhỏ và mang lại kết quả cao hơn. Tuy nhiên, có 1 vấn đề là các loại khí độc phát sinh trong quá trình tiệt trùng cần phải loại bỏ thường xuyên khỏi hệ thống.
Cơ chế tiệt trùng khác nhau đối với các loại khí khác nhau. 1 số loại khí phổ biến được sử dụng để khử trùng bao gồm:
Ethylene oxide EO
EO là 1 loại khí phổ biến được sử dụng trong tiệt trùng, thanh trùng các loại thiết bị và bề mặt dụng cụ khác nhau. Phạm vi tương thích rộng với đa dạng vật liệu.
Xử lý EO thường thay thế các kỹ thuật khử trùng khác như nhiệt, bức xạ và thâm chí là hóa chất trong trường hợp các vật liệu nhạy cảm với kỹ thuật này. Phương pháp này là 1 phương pháp phổ biến sử dụng được cho gần 70% vật liệu y tế và khoảng 50% cho các dụng cụ y tế dùng 1 lần.
Cơ chế hoạt động kháng khuẩn của khí EO
Thông qua quá trình kiềm hóa các nhóm sulphydryl, amino, hydroxyl và carboxyl trên protein và các nhóm imino của axit nucleic. Xử lý EO thường thực hiện ở ngưỡng nhiệt 30 – 60◦C trong vài giờ để hỗ trợ hoạt động của khí.
Hiệu quả của EO phụ thuộc vào nồng độ khí có sẵn trên mỗi vật liệu. Hỗ trợ bằng tính thẩm thấu cao, dễ dàng khuếch tán vào nhiều vật liệu đóng gói như cao su, nhựa, vải và giấy. Ethylene oxide giết chết tất cả các vi sinh vật như vi khuẩn, bào tử, vi rút và nấm, bao gồm cả nấm men và nấm mốc. Tương thích với hầu hết tất cả các vật liệu ngay cả khi sử dụng nhiều lần.
Tuy nhiên, phương pháp này không phải là không có nhược điểm. Vì mức độ khí trong thiết bị tiệt trùng luôn giảm do sự thẩm thấu của khí và sự hấp thụ củ vật liệu. Các sản phẩm cuối cùng vẫn phải qua quá trình xử lý để loại bỏ chất độc còn tồn dư.
Các sinh vật có khả năng kháng EO ở trạng thái khô nhiều hơn. Các vi sinh sẽ được bảo vệ khỏi khí bằng cách đưa vào chất hữu cơ dạng kết tinh khô.
Formaldehyd
Formaldehyd là 1 loại khí phản ứng mạnh được sử dụng để khử trùng. Khí này được thu bằng cách đun nóng đến 70 – 80◦C. Hoạt tính diệt khuẩn phổ rộng, sử dụng trong khử trùng dụng cụ phẫu thuật, thiết bị y tế, chẩn đoán điện cụ thể, khử trùng bề mặt bột dược phẩm.
Formaldehyd không có khả năng thẩm thấu như EO nhưng hoạt động theo cùng 1 nguyên tắc là làm biến đổi protein và axit nucleic. Do khả năng thẩm thấu thấp, việc sử dụng thường giới hạn, vật liệu bọc chỉ trong các loại giấy hoặc vải cotton.
Formaldehyd thường được phát hiện bằng mùi ở nồng độ thấp hơn nồng độ cho phép trong khí quyển. Do đó, trong trường hợp rủi ro bị rò rỉ khí này, có thể dễ dàng phát hiện.
Nitrogen dioxide (NO2)
NO2 là 1 chất khử trùng thời gian nhanh và hiệu quả. Sử dụng để loại bỏ các vi khuẩn thường, nấm, thậm chí là bào tử. NO2 có điểm sôi thấp ở 20◦C, cho phép áp suất hơi cao ở nhiệt độ tiêu chuẩn. Tính chất này cho phép sử dụng NO2 khí ở nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn.
Hoạt động diệt khuẩn của nitrogen dioxide liên quan đến sự thoái hóa và biến đổi DNA. Nhờ quá trình nitrat hóa lõi phốt phát, dẫn đến tác động làm chết các sinh vật tiếp xúc khi hấp thụ NO2.
NO2 có lợi thế là không ngưng tụ khí xảy ra trên bề mặt các thiết bị. Vì mức độ sử dụng khí thấp và áp suất hơi cao. Điều này tránh sục khí trực tiếp sau quá trình khử trùng.
Ozone
Ozone là 1 loại khí công nghiệp có khả năng phản ứng cao. Thường sử dụng để khử trùng khí và nước, khử trùng bề mặt 1 số thiết bị.
Đặc tính của ozone là tính oxy hóa mạnh. Có khả năng tiêu diệt 1 loạt các sinh vật bao gồm prion mà không cần đến các hóa chất độc hại. Vì ozone được tạo ra từ oxy. Tính phản ứng mạnh của ozone cho phép loại bỏ ozone thải bằng cách chuyển đổi thành oxy qua chất xúc tác đơn giản. Tuy nhiên, vì ozone là 1 loại khí không ổn định và phản ứng mạnh mẽ nên phải được sản xuất tại chỗ. Hạn chế sử dụng trong các môi trường khác nhau.
Vì đặc tính nguy hiểm, nên chỉ được sử dụng ozone ở nồng độ 5 ppm, ít hơn 160 lần so với ethylene oxide.
Khử trùng hóa học dạng lỏng
Khử trùng bằng chất lỏng là quá trình ngâm thiết bị trong chất khử trùng dạng lỏng để tiêu diệt tất cả vi sinh vật sống và bào tử. Mặc dù khử trùng bằng chất lỏng không hiệu quả như khử trùng bằng khí nhưng phù hợp trong điều kiện có mức độ ô nhiễm thấp.
Các hóa chất dạng lỏng sử dụng trong khử trùng bao gồm
Hydrogen peroxide
Hydrogen peroxide là 1 chất khử trùng hóa học dạng lỏng. Đây là chất oxy hóa mạnh và có thể tiêu diệt số lượng lớn vi sinh vật. Rất hữu ích trong việc khử trùng các vật liệu nhạy cảm với nhiệt độ cao. Trong các ứng dụng y tế, HP được sử dụng ở nồng độ cao từ 35 – 90%.
H2O2 có chu kỳ khử trùng ngắn, chỉ khoảng 28 phút. Trong đó, EO có chu kỳ dài tới 10 – 12 giờ. Tuy nhiên, Hydrogen peroxide có nhược điểm như khả năng tương thích vật liệu thấp. Khả năng thâm nhập thấp hơn và nhiều rủi ro về sức khỏe.
Hydrogen peroxide dạng bay hơi VPH (vaporized hydrogen peroxide) được sử dụng để khử trùng trong buồng kín như toàn bộ phòng hoặc 1 khoang máy bay.
Khả năng tiệt trùng đơn không mang lại hiệu quả triệt để. Tuy nhiên, sử dụng hydrogen peroxide trong ứng dụng tiệt trùng plasma thì ngược lại. Hiệu quả tối ưu đồng thời không để lại tồn dư hóa chất độc hại. Xem thêm bài viết tiệt trùng bằng plasma để biết thêm chi tiết.
Glutaraldehyd
Glutaraldehyd là 1 chất khử trùng dạng lỏng được chấp nhận. Thời gian ngâm tương đối dài để có thể loại bỏ tất cả bào tử đòi hỏi 22 giờ mỗi chu kỳ xử lý. Sự hiện diện các vật chất ô nhiễm dạng rắn đòi hỏi thời gian lâu hơn.
Sức mạnh thẩm thấu của Glutaraldehyd kém. Phải mất hàng giờ để thâm nhập vào 1 khối mô. Do đó, sử dụng glutaraldehyd chỉ giới hạn ở 1 số bề mặt ít ô nhiễm.
Hypochlorite
Được gọi là chất tẩy lỏng. Đây là 1 hóa chất dạng lỏng khác có thể sử dụng làm chất khử trùng. Tuy nhiên, tính chất hóa học của chất này có khả năng tiệt trùng không cao.
Ngâm vật liệu vào Hypochlorite trong 1 thời gian ngắn có thể tiêu diệt 1 số sinh vật gây bệnh. Nhưng để đạt hiệu quả khử trùng cần ngâm trong 20 – 24 giờ.
Bản thân hóa chất này có chứa tác nhân oxy hóa, hoạt động bằng cách oxy hóa các hợp chất hữu cơ. Dẫn đến sự biến đổi protein trong vi khuẩn khiến chúng bị vô hiệu hóa và chết.
Nồng độ Hypochlorite thích hợp có thể sử dụng để khử trùng máy trạm. Chủ yếu là làm sạch bề mặt có các vết bẩn khó xử lý như máu và các chất lỏng khác.
Kết luận:
Mối quan tâm chính trong việc sử dụng phương pháp hóa học để tiệt trùng là đảm bảo vật phẩm được khử trùng tương thích với hóa chất. Một số chất khử trùng có thể gây tổn hại về mặt hóa học đối với 1 số vật liệu nhất định. Cần tham khảo thông tin trước khi đưa ra quyết định lựa chọn.
Các môi quan tâm khác là tác hại tiềm ẩn đối với sức khỏe con người khi tiếp xúc với hóa chất hoặc dư lượng tồn đọng sau quá trình xử lý. Cần theo dõi để đảm bảo an toàn cho người vận hành hoặc công nhân thực hiện khử trùng.
Hi vọng bài viết này của Nihophawa đã phần nào giải đáp thắc mắc của quý khách về một phương pháp tiệt trùng hiệu quả hiện nay. Hiện nay, Nihophawa đang cung cấp giải pháp tiệt trùng bằng hơi nước trên sản phẩm nồi hấp tiệt trùng y tế. Đây là một phương pháp hiệu quả được áp dụng nhiều tại bệnh viện hiện nay.
Để biết thêm thông tin chi tiết về sản phẩm, quý khách có thể liên hệ với chúng tôi, bộ phận kinh doanh sẽ tư vấn trực tiếp cho quý khách.
