Chất thải nguy hại là loại chất thải có các mối đe dọa đáng kể hoặc tiềm ẩn đối với sức khỏe con người và môi trường. Rác thải nguy hại có mặt ở tất cả mọi lĩnh vực. Không chỉ trong y tế mà công nghiệp sản xuất, công nghiệp thương mại hay nông nghiệp đều sản sinh ra sản phẩm phụ nguy hại.
Chất thải nguy hại có thể tồn tại ở các trạng thái vật lý khác nhau như khí, chất lỏng hoặc chất rắn. Đây là loại chất thải đặc biệt vì không thể xử lý bằng các phương pháp thông thường như rác thải sinh hoạt. Tùy thuộc vào trạng thái vật lý của chất thải, các quy trình xử lý và hóa rắn có thể sử dụng.
Chất thải nguy hại là gì?
Chất thải nguy hại đặc trưng là các vật liệu được thử nghiệm và mang tính chất như sau
- Tính dễ cháy nổ: Là vật liệu dễ đốt cháy, dễ bắt lửa trong không khí ở nhiệt độ môi trường.
- Thuốc thử: là 1 chất hoặc hợp chất được bổ sung vào 1 hệ thống để tạo ra phản ứng hóa học.
- Chất ăn mòn: là chất làm hỏng hoặc phá hủy chất khác mà nó tiếp xúc qua phản ứng hóa học.
- Chất độc: Là chất gây tử vong, tổn thương hoặc gây hại cho cơ thể sinh vật và con người. Thường xảy ra do phản ứng hóa học trên quy mô phân tử, khi sinh vật hấp thụ đủ số lượng.
- Chất lây nhiễm: Là những vật liệu chứa mầm bệnh, vi sinh vật lây nhiễm, truyền bệnh cho con người và làm ô nhiễm môi trường.
Những loại rác thải nguy hại còn được liệt kê là các vật liệu có nguồn không cụ thể hoặc các sản phẩm hóa học bị loại bỏ.
Phân loại chất thải nguy hại
Phân loại rác thải nguy hại và xử lý đúng cách sẽ giúp cho con người và môi trường tránh được những nguy cơ tiểm ẩn. Để phân loại đúng cần xác định rác thải nguy hại là bước đầu tiên trong quá trình phân loại và xử lý. Xác định chính xác loại chất thải để đảm bảo các bước thực hiện phù hợp với loại chất thải đó.
Việc phân loại rác vô cùng quan trọng. Cần có các quy định nghiêm ngặt ở mỗi cơ quan, cá nhân về quản lý rác thải. Những chất thải nguy hiểm không được vứt bỏ cùng với rác thải thông thường. Thay vào đó, cần phân loại và thu gom đúng cách để tránh gây nguy hiểm cho chính bản thân và cộng đồng.
Vấn đề phức tạp hơn nữa là không phải tất cả rác thải nguy hại đều xử lý như nhau. Với mỗi loại cụ thể, cần xử lý theo cách phù hợp nhất. Tránh lãng phí và đạt hiệu quả cao. Dưới đây là 4 loại rác thải nguy hại và cách xử lý của từng loại
Chất thải được liệt kê
Loại chất thải này được chia thành 4 danh sách: Danh sách F, danh sách K, danh sách P và danh sách U. Danh sách F bao gồm các chất thải từ các quy trình sản xuất và công nghiệp thông thường. Ví dụ như dung môi sử dụng trong hoạt động tẩy dầu mỡ và làm sạch. Chúng được phân loại là chất thải từ nguồn không cụ thể. Vì chúng có thể được tạo ra trong các lĩnh vực khác nhau của ngành công nghiệp.
Danh sách K bao gồm các chất thải cụ thể từ các ngành công nghiệp nhất định như sản xuất thuốc trừ sâu hoặc dầu khí. Các quy trình xử lý và sản xuất này tạo ra 1 số loại nước thải và bùn. Chúng được phân loại là chất thải nguy hại theo nguồn.
Danh sách P và U đều bao gồm các sản phẩm hóa chất thương mại bị loại bỏ ở dạng không sử dụng. 1 số sản phẩm dược phẩm và thuốc trừ sâu.
Chất thải đặc trưng
Chất thải đặc trưng không phù hợp với bất kỳ loại nào được liệt kê ở trên nhưng vẫn phân loại là chất thải nguy hại vì chúng thể hiện 1 trong 5 đặc điểm: dễ cháy nổ, ăn mòn, thuốc thử, chứa độc tính hoặc truyền nhiễm.
Mỗi loại chất thải khi phân loại cần dán nhãn để nhận biết chính xác.
Chất thải phổ quát
Chất thải nguy hại phổ quát bao gồm thuốc trừ sâu, pin có chứa lithium hoặc chì, thiết bị chứa thủy ngân hoặc ống tia âm cực, bóng đèn huỳnh quang.
Các chất thải phổ quát tuân theo quy định ít nghiêm ngặt hơn. 1 số lượng nhỏ máy phát điện có thể phân loại là rác thải nguy hại được miễn trừ có điều kiện CESQG. Giải phóng khỏi 1 số yêu cầu quy định để xử lý và lưu trữ.
Chất thải phổ quát vẫn cần được xử lý đúng cách.
Chất thải hỗn hơp
Có chứa cả thành phần chất thải nguy hại và đồng vị phóng xạ. Quy định thu gom loại chất thải này rất phức tạp và được nhiều cơ quan chức năng giám sát.
Các mã màu chất thải nguy hại theo tiêu chuẩn của WHO
Các cơ sở vận hành lớn tạo ra chất thải y tế thường sử dụng hệ thống mã màu để phân biệt các loại chất thải khác nhau. Đây là một cách tiếp cận giúp giảm nhu cầu nhận thức đối với người lao động và giảm khả năng lỗi của con người sẽ dẫn đến việc trộn chất thải khác nhau.
Mã màu cũng cung cấp một dấu hiệu trực quan về rủi ro tiềm ẩn do chất thải gây ra trong khi các thùng chứa ở nơi chứa chất thải có nguồn gốc và sau khi chúng được vận chuyển đi nơi khác.
Chất thải y tế được cho vào túi nhựa, hộp kim loại, hộp kim loại và thùng nhựa cứng. Tất cả những thứ này có thể được mã hóa màu. Kiểm tra luật địa phương của bạn, nhưng luật pháp thường không yêu cầu sử dụng hệ thống màu; thay vào đó, nó được các chuyên gia vệ sinh công nghiệp và quản lý chất thải coi là một cách tốt nhất.
Bảng màu chất thải nguy hại
| Màu sắc | Vật liệu chứa | Loại chất thải |
| Đen | Túi nhựa | Nói chung không nhiễm trùng và không ồn ào |
| Bất kỳ, nhưng có biểu tượng nguy cơ phóng xạ | Hộp chì | Phóng xạ |
| Nâu (có biểu tượng cảnh báo) | Hóa chất hoặc dược phẩm | |
| Màu vàng với biểu tượng nguy hiểm sinh học, có liên quan đến “rất dễ lây nhiễm” | Túi nhựa hoặc hộp cứng | Chất thải truyền nhiễm, Chất thải bệnh lý, Sharps |
Đối với mục đích công thái học, đảm bảo tất cả các thùng chứa chất thải trong cùng một luồng đều có màu giống nhau. Nếu có các thùng nhỏ trong phòng kiểm tra chất thải lây nhiễm và các thùng đó có màu đỏ. Các thùng chứa chất thải truyền nhiễm lớn hơn cũng có màu đỏ hoặc thùng trong khu vực lưu trữ chất thải lây nhiễm cũng phải có màu đỏ. Nếu sử dụng màu đen cho chất thải không nguy hại, hãy sử dụng màu đen trong tất cả các thùng chứa như vậy trong toàn bộ cơ sở.
Xử lý rác thải nguy hại
Các doanh nghiệp được pháp luật yêu cầu xử lý chất thải nguy hại theo cách bảo vệ môi trường và ngăn chặn mọi người tiếp xúc. Hầu hết các cơ sở tạo ra rác thải nguy hại đều phải thu gom và chuyển đến các cơ sở được phép lưu trữ và xử lý. Các cơ sở bao gồm các cơ sở cải tạo dung môi, bãi chôn lấp chất thải nguy hại, thiết bị nghiền cắt rác thải và lò đốt.
Đây cũng chính là ưu nhược điểm của hệ thống xử lý rác thải rắn y tế gặp phải hiện nay. Tốn nhiều chi phí lắp đặt và vận hành.
Trước khi vận chuyển, tất cả chất thải nguy hại phải được phân loại cẩn thận nhằm mục đích an toàn và kinh tế. Tất cả các lô vận chuyển cần tuân theo quy định của nhà nước.
Ghi nhãn vật liệu nguy hiểm đúng cách là điều bắt buộc và tất cả các lô hàng phải hiển thị các bảng hiệu vật liệu nguy hiểm thích hợp. Các lô hàng phải được kèm theo một bản kê khai chất thải nguy hại và được vận chuyển bởi một người vận chuyển đã được phê duyệt.
Xử lý chất thải nguy hại đúng cách bảo vệ môi trường, giúp con người ngăn ngừa tử vong và thương tích. Hiểu về các loại chất thải nguy hại khác nhau cho phép phân loại và xử lý chất thải đúng cách, đúng tiêu chuẩn.
Hi vọng bài viết này của Nihophawa đã giúp bạn hiểu thêm về chất thải nguy hại, cách phân loại và xử lý loại rác thải này một cách hiệu quả.
